Wat zijn obligaties?

obligatie: de betekenis

Een obligatie is een financieel product in de vorm van een lening. Iemand, een persoon of een bedrijf, kan geld lenen aan de onderneming of de overheidsinstantie die de obligatie uitgeeft. Degene die het geld uitleent, de kredietgever, ontvangt rente van de uitgevende partij. Een andere naam hiervoor is ook wel ‘couponrente’. 

Het uitgeven van obligaties is voor een bedrijf of een overheidsinstantie een mogelijkheid om zichzelf te financieren. De kredietgever spreekt met deze onderneming of overheidsinstantie vooraf een datum af dat de obligatielening wordt terugbetaald. Tot die einddatum krijgt de houder van de obligatie(s), de kredietgever, vaste rentebetalingen.

De basisbegrippen van obligaties

Om obligaties nog beter te begrijpen, is het van belang om bepaalde sleutelwoorden te begrijpen, zoals couponrente, vervaldatum en a pari.

Couponrente

De couponrente of coupon is de rentevoet die de obligatie-uitgever betaalt aan de kredietgever. Het woord coupon stamt uit de tijd dat obligaties over een papieren coupon beschikten.  

De couponrente wordt periodiek uitgekeerd, bijvoorbeeld per jaar. Stel dat een obligatie een waarde heeft van € 100 en de couponrente is 10%, dan ontvangt u per jaar in dat geval € 10 ter compensatie van het uitlenen van het geld. Hoe hoger de kredietwaardigheid van de uitgever van de obligatie, hoe lager de couponrente. Dit vertaalt zich vaak in de verschillen tussen staatsobligaties, uitgegeven door een overheidsinstantie, en obligaties die door een bedrijf zijn uitgegeven.  

Overheidsinstanties hebben in Nederland over het algemeen een prima kredietwaardigheid. Hierdoor loopt u als kredietgever minder risico en is de couponrente lager. Omgekeerd zijn bedrijven door de bank genomen minder kredietwaardig, zeker als ze financiële problemen hebben. Een hoger risico betekent een hogere couponrente voor de kredietgever. 

De couponrente kan vaststaan. De uit te keren rente is dan al bekend op het moment van de uitgifte van de obligatie. Maar dit is niet altijd het geval. Een obligatie kan namelijk ook een variabele rente hebben. In dat geval stelt de obligatie-uitgever per periode vast hoeveel rente wordt uitgekeerd. De obligatie-uitgever koppelt in dat geval de couponrente aan bijvoorbeeld de hoogte van de Euribor: het rentetarief waartegen een groot aantal Europese banken elkaar leningen in euro’s verstrekken.

Hoe komt u aan obligaties?

Obligaties kunt u kopen. Dat doet u bijvoorbeeld via een broker waarvoor u transactiekosten betaalt. In tegenstelling tot andere financiële instrumenten zoals aandelen, wordt de hoogte van de waarde van obligaties niet bepaald aan de hand van valuta, maar op basis van een percentage van de nominale waarde.

U kunt gekochte obligaties verhandelen. Ondanks dat de couponrente en de hoofdsom van de obligaties doorgaans vaststaan, is het mogelijk dat de waarde van obligaties verandert in de tijd. De waarde wordt door meerdere factoren beïnvloed.

• Contracyclisch

Obligaties zijn contracyclisch. Kortom: als de koers van aandelen hoog is, kiezen beleggers vaak liever voor aandelen dan voor obligaties, omdat ze denken daar meer winst uit te halen. Het gevolg is dat de waarde van obligaties daalt. Obligatie-uitgevers bieden een hogere couponrente aan om te voorkomen dat kredietgevers weglopen of niet investeren.

• Het rentebeleid

Het rentebeleid van een centrale bank is ook van invloed op de prijs van obligaties. Wanneer een centrale bank de hoogte van de rente voor langere tijd laag houdt, zijn investeerders vaak geneigd om voor alternatieve vormen van beleggen te kiezen als de koersen stijgen. Als obligatiehouders vervolgens besluiten om hun obligaties te verkopen, drukt dat de prijs. Algemeen gesteld stijgt de waarde van obligaties als de algemene rentevoet daalt en vice versa.